Van energie en stikstof tot mobiliteit: innovatie comes to the rescue in de Provincie

Provinciale Statenverkiezingen 2023 

Ging het in 2019 tijdens de Provinciale Statenverkiezingen vooral over de Klimaatwet, dit jaar zijn de thema’s flink uitgebreid. Er ligt dan ook een hoop op het bordje van de Statenfracties: naast uiteraard het stikstofbeleid spelen belangrijke keuzes op het gebied van woningbouw – in de kern of in het buitengebied? -, de opwek van duurzame energie – waar komen die windmolenparken te staan? - en vraagstukken rondom mobiliteit en bereikbaarheid. Kortom: het gaat ergens over en de provincies zijn aan zet. In een eerdere blog reflecteren we op wat er allemaal op het spel staat tijdens de verkiezingen: naast de Statenfracties heeft het ook implicaties voor de positie van kabinet Rutte-IV in Eerste Kamer.   

In deze blog duiken we in de rol die innovatie en technologie speelt binnen de provincies.  

Ontwikkeling innovatieve, ‘groene’ clusters 

In 2019 kwamen innovatie en technologie er nog bekaaid vanaf in de provinciale verkiezingsprogramma’s, zo bleek uit een analyse van de Future City Foundation, BNR en Stadszaken. In 2023 lijkt dat echter stukken beter te zijn; meer dan toen speelt met name innovatie een prominentere rol binnen de verkiezingsprogramma's.  

Zo schrijft het CDA in haar plan ‘Voor Heel Nederland’ over het ontwikkelen en benutten van technologische en sociale innovaties: “waar nodig ontwikkelen we met behulp van Europese fondsen nieuwe clusters in het kader van de energietransitie, de eigen maakindustrie en de reshoring van vitale productieprocessen uit het buitenland”, zo staat er in het plan te lezen. GroenLinks ter ondersteuning van de provinciale programmacommissies een leidraad ‘digitale thema’s Provinciale Statenverkiezingen’, met daarin aandacht voor zowel de ruimtelijke inpassing van digitale infrastructuur (lees: datacenters) als digitale thema’s zoals verantwoord datagebruik.  

De VVD staat in haar partijprogramma’s, zoals in Zuid-, en Noord-Holland ook uitgebreid stil bij innovaties op het gebied van mobiliteit en infrastructuur, energie, en uiteraard op het gebied van stikstofreductie. In haar programma voor Flevoland legt de nadruk op “Innovaties in de landbouw”.  

Toch zal de rol die innovatie speelt erg afhangen van de specifieke afdelingen. Zo worden in het Utrechtse verkiezingsprogramma van D66 – toch de techpartij bij uitstek – de woorden ‘digitaal”, “tech” en “innovatie” niet genoemd…. Bij D66-Zuid-Holland daarentegen zien we meer vermeldingen van innovatie in het programma: zowel bij het stimuleren van de ontwikkeling van kennishubs, als bij de ontwikkeling van ‘groene innovatie’. En uiteraard als (deel)antwoord op de huidige stikstofcrisis.  

Innovaties helpen de provincie verder  

Want met al die crises voor de deur van de Statenfracties is de grotere nadruk op innovaties niet vreemd. Veel partijen zien innovatie namelijk bij uitstek een sleutelrol spelen bij de oplossingen voor deze maatschappelijke uitdagingen. Als mogelijke uitweg uit de stikstof crisis, maar veel partijen zien ook dat (data)innovaties een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van andere maatschappelijke uitdagingen. Zo kan data ingezet worden bij mobiliteitsvraagstukken, door bijvoorbeeld de veiligheid en doorstroming op de weg te analyseren. En ook de energietransitie is bij uitstek een datavraagstuk, waarbij op slimme wijze vraag en aanbod aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Investeringen in slimme techniek zijn daarom nodig om – zeker in de provincie – antwoorden te vinden op die grote maatschappelijke uitdagingen.    

Wat kan de provincie doen aan innovatiebevordering?  

En de provincie heeft qua bevordering van innovaties zeker wel een rol van belang te spelen; in de uitbreiding van subsidies, in het letterlijk ruimte bieden aan innovatieve bedrijven en het samenbrengen van smart city initiatieven van gemeenten. Provincies zijn daarmee best een logische plek om innovatie te stimuleren.  

En daarin zijn zeker ook politieke keuzes te maken; richt je je exclusief op ‘missie-gedreven innovaties – met daarbij een rol voor sociale innovatie en duurzaamheid? Of kijk je breder naar het innovatieve bedrijfsleven, en haar bijdragen aan het toekomstig verdienvermogen en zelfs strategische autonomie van Nederland? Na de verkiezingen zullen de provincies elk op eigen wijze invulling geven aan de term innovatie, en wat het kan betekenen voor de uitwegen uit de vele crisissen die op het bordje van de provincie zullen liggen na 15 maart.