Kinderen, cijfers en verwarring: een opwarmend (politiek) klimaat.

Als trouwe lezer van dit blog weet u natuurlijk dat ik in een eerder stadium nog een slag om de arm hield over de mogelijke campagnethema’s voor de aankomende Provinciale Statenverkiezingen later deze maand.

Vorige week zaten enkele lijsttrekkers van de grootst gepeilde partijen voor de senaat in een debat bij WNL. Lijsttrekkers waarop, naast een paar dozijn Statenleden uit de Provincies na, geen Nederlandse burger kan stemmen. Het argument dat de Statenverkiezingen vooral daarom belangrijk zijn blijft bijzonder: het provinciale parlement wordt zo nauwelijks meer dan een veredelde uitvoeringsorganisatie. We stemmen niet omdat we openbaar vervoer, ruimtelijke ordening en energie in onze eigen regio belangrijk vinden, maar vooral omdat het een referendum voor of tegen de regering is.

Landelijke impact van de provinciale verkiezingen

Toch gaat dit stuk niet over provinciaal beleid en de onderlinge verhoudingen tussen partijen in Assen, Middelburg of Arnhem maar over de landelijke impact van de aankomende verkiezingen. Er zit al jaren een partij in ons parlement dat het klimaatbeleid als een van haar belangrijkste agendapunten heeft. Nederland gasland heeft het onderwerp jarenlang weg kunnen duwen, maar nu staat het klimaatbeleid in het middelpunt van de aandacht en nemen partijen positie in. Het ogenschijnlijke succes van een Klimaatwet die door partijen van links (SP) tot rechts (VVD) gedeeld werd staat in schril contrast met het Klimaatakkoord. Bij het Klimaatakkoord moeten keuzes gemaakt worden die pijn doen. Het zijn bij uitstek politieke keuzes waarachter een visie op samenleven zit: burgers of bedrijven worden meer belast, nieuwe infrastructuur voor energie, andere vormen van mobiliteit, wat mag en kan er geconsumeerd worden in de toekomst? Het zijn wezenlijke vragen waar partijen mee worstelen.

Het klimaat in de politiek 

En de geest lijkt ook uit de fles te zijn in het politiek debat: Sybrand Buma gaf het startschot door te beweren dat de Gele Hesjes ook een plek aan een van de klimaattafels zouden moeten hebben. Zijn collega-lijsttrekker Klaas Dijkhoff beweerde dat het Klimaatakkoord niet zijn akkoord is en GroenLinksleider Jesse Klaver lanceerde op zijn beurt weer een wet die co2-heffing zou moeten regelen. Als we kijken naar het CDA lijkt vooral die partij de hete adem van concurrenten als Forum voor Democratie in de nek te voelen. Terwijl de partij daalt in de laatste peilingen, probeert het kleur op de smoel te krijgen door te pleiten voor een ‘realistischere’ klimaataanpak met een manifest van de gezamenlijke provinciale lijsttrekkers. Ook de PVV lijkt te profiteren van weerstand onder burgers over onzekerheid van de klimaatmaatregelen, het zit in de laatste peilingen de VVD, nog steeds de grootst gepeilde partij op de hielen. D66 intussen, de derde grotere regeringspartij lijkt ook een groot deel van de aanhang uit 2017 verloren te zijn aan onder meer GroenLinks.  Niet voor niets profileert D66 zich sterker op een partij die staat voor een beter klimaatbeleid, waar Rob Jetten de term ‘Klimaatdrammer’ (dixit Dijkhoff) als een geuzennnaam omarmt.

Met de felheid waarop werd ingehakt om de vermeende hypocrisie van klimaatspijbelende scholieren lijkt er een nieuw maatschappelijk debatthema te zijn ontstaan die niet zomaar van de agenda zal verdwijnen. De fout van Mona Keijzer (of was het Eric Wiebes? Of was het het PBL? Of ..?) met haar uitspraken over de energierekening toont aan hoe gevoelig de onderwerpen zijn komen te liggen. Klimaatregelen zijn nauw verbonden met andere grote onderwerpen als de staat van de economie en het vertrouwen in bestuurlijke voorspelbaarheid. En het vertrouwen in de economie daalt zienderogen. Daarnaast komt de vraag hoeveel waarde we moeten hechten aan ‘Haagse Cijfers’ ineens met volle kracht weer binnen. Sybrand Buma deed namens het CDA een aardige duit in het zakje in een poging die deed denken aan Brexiteer Michael Gove met zijn uitspraak dat “Britten genoeg hebben van experts”.  In een periode waarin de Eerste Kamer en onafhankelijke onderzoeksinstituten gepolitiseerd worden lijkt klimaat inderdaad een ideaal campagnethema te zijn dat vooral veel zegt over ons eigen politiek klimaat.