De digitale overheid: de trein is in beweging!

22-12-2022 - In augustus schreef ik mijn eerste blog over de digitale overheid – de ambitie voor een overheid die de burger en ondernemer centraal stelt, slagvaardig optreedt, en toegankelijke dienstverlening levert met een transparante houding. Sinds ik het netwerk aan locomotieven, routeplanners, treinwagons en rails heb geschetst, is er weer veel gebeurd.

We hebben gelezen over onder andere beheersing van IT-projecten binnen de overheid, vitale digitale processen, het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO), het Werk aan Uitvoering programma, de Cloud, de opvolging van de Hoofdlijnenbrief, en het GDI. Een paar licht ik hieronder toe.

Afgelopen november heeft staatssecretaris Van Huffelen de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren gepubliceerd. Deze was al aangekondigd in de Hoofdlijnenbrief (gepubliceerd in maart), en moet invulling geven aan de ambities van het kabinet voor de waardengedreven digitale transitie van Nederland. Dit document bevat een los hoofdstuk over de digitale overheid met concrete acties, en kan hiermee officieel worden toegevoegd aan de routeplanners voor de reis.

Aan de rails is ook hard gebouwd. Het Rijksbreed Cloudbeleid is gepubliceerd. Niet zozeer een strategiedocument, maar een omarming van de Cloud voor overheden, om de vruchten te plukken van wendbare, schaalbare en veilige ICT. Hierbij worden ook de risico’s erkent. Een mooi staaltje samenwerking met NCSC, die twee rapporten heeft gepubliceerd om de grootste zorgen rondom Cloud – de US Cloud Act – te nuanceren. Mogelijk ontvangen we morgen de Implementatiestrategie voor de Cloud als leesvoer voor kerst. 

Ook is begin december het GDI-Programmeringsplan 2023 gepubliceerd. Dit geeft sturing aan de verdere ontwikkeling van de GDI in 2023.

“In de programmering voor 2023 is de nadruk gelegd op continuïteit en veiligheid van bestaande dienstverlening en het afmaken van al ingezette doorontwikkeling. Daarnaast wordt in het bijzonder de focus gelegd op het realiseren van ‘machtigen en wettelijk vertegenwoordigen’ en de prioriteiten uit de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren, met name de realisatie van de Europese Digitale Identiteit (eID) en de ‘wallet’.”

In dit Programmeringsplan wordt het eID traject aangehaald. Deze stond nog niet in mijn vorige blog. In de Hoofdlijnenbrief digitalisering staat als cruciale voorwaarde voor een goed functionerende digitale samenleving “dat burgers in de digitale wereld autonoom kunnen zijn en zelf kunnen beschikken over hun eigen data en identiteit”. De staatssecretaris wil hier uitvoering aan geven met een digitale identiteit. Zullen we het eID-traject toevoegen aan de rails? 

Als je van een afstandje kijkt naar alle brieven over de digitale overheid van de afgelopen drie maanden valt mij één ding op: er is weinig nieuws, en wat is dat een verademing. Het al ingewikkelde bouwsel wat de digitale overheid is - met drie locomotieven, een groepje treinwagons, en drie ingestelde routeplanners met verschillende looptijden - is na alle brieven nog redelijk intact. Er is vooral hard gebouwd aan de rails om de trein goed in beweging te krijgen.

En met die positieve noot ben ik hoopvol voor 2023. Een jaar zonder al te veel nieuwe wensen voor het interieur van de trein, het aantal wagons of grote wendingen in de route, zodat er tijd en aandacht is voor de uitvoering van alles wat al is bedacht.