Uittocht van Tweede Kamerleden in Den Haag baart zorgen

01/08/2023 - Met verkiezingen op komst, vindt er altijd een wisseling van de wacht plaats, maar het huidige vertrek van zoveel bewindspersonen en Kamerleden is uitzonderlijk. Er wordt al gesproken van de 'Exodus uit Den Haag' en dat baart zorgen.

Haagse exodus

Op het moment van schrijven hebben de volgende 17 Tweede Kamerleden aangekondigd na de verkiezingen te vertrekken: Peter Kwint, Mahir Alkaya (SP), Henk Nijboer (PvdA), Hans Smolders (BVNL), Lilian Helder (PVV), Peter Heerma, René Peters, Joba van den Berg (CDA), Nicki Pouw-Verweij (JA21), Liane den Haan (fractie Den Haan), Bart Smals, Mark Strolenberg (VVD), Corinne Ellemeet (GroenLinks), Romke de Jong, Rens Raemakers (D66), Farid Azarkan (DENK) en Sylvana Simons (BIJ1).

Voor de val van het kabinet vertrok ook al een aantal ervaren en zeer bekende Kamerleden, zoals: Renske Leijten (SP), Lilianne Ploumen (PvdA) en Gert-Jan Segers (CU).

Daarnaast besloten de volgende gezichtsbepalende bewindslieden na de verkiezingen niet terug te keren in de Nederlandse politiek: Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Marnix van Rij (CDA) en Carola Schouten (CU). Hugo de Jonge en Wopke Hoekstra (CDA) hebben aangegeven geen lijsttrekker van het CDA te willen worden, maar sluiten een terugkeer als minister niet uit.

Het ligt in de lijn der verwachting dat deze lijst vertrekkers in de komende weken nog langer wordt. Wat betekent dat voor het functioneren van de Tweede Kamer. 

Een onervaren Tweede Kamer is zorgelijk

Met het vertrek van veel ervaren Kamerleden, betekent het dat we in ieder geval 70 nieuwe Kamerleden hebben ten opzichte van de verkiezingen voor 2021. Ook zullen er naar verwachting vanuit een nieuwe partij als de BBB veel nieuwe gezichten in de Tweede Kamer komen. Naar verwachting zal bijna de helft van de Tweede Kamer nieuw zijn en dat is zorgelijk om verschillende redenen:

• Gebrek aan kennis: onervaren Kamerleden hebben beperkte(re) kennis van de complexe beleidsterreinen en wetgeving waar je als Kamerlid mee te maken krijgt. Dit kan leiden tot een gebrek aan diepgang bij het begrijpen en evalueren van voorgestelde wetten en besluiten. Denk bijvoorbeeld aan beleid en wetgeving dat ziet op Artificial Intelligence. Willen begrijpen hoe dit werkt en wat de impact ervan is, is zeer complex. Daarnaast kan het voor nieuwe Kamerleden moeilijker zijn om de langetermijngevolgen van beslissingen te overzien.
• Ineffectiviteit: het effectief functioneren in een Tweede Kamer vereist ervaring, omdat het een leerproces is om te begrijpen hoe de Tweede Kamer werkt en functioneert, hoe wetgeving tot stand komt, hoe je succesvol samenwerkt met andere Kamerleden en hoe je de juiste vragen op de juiste moment stelt en hoe je debatteert over belangrijke kwesties.
• Invloed op besluitvorming: een onervaren Tweede Kamer kan de balans van de besluitvorming verstoren, omdat ervaren en deskundige Kamerleden mogelijk meer voor elkaar krijgen in vergelijking met nieuwkomers die nog moeten wennen aan de politieke dynamiek.
• Besluitvorming in crisissituaties: als er zich een noodsituatie of crisis voordoet, kan een onervaren Tweede Kamer moeite hebben om snel en adequaat te reageren en passende maatregelen te nemen.

…maar heeft ook positieve kanten

Natuurlijk betekent onervarenheid niet dat een Kamerlid per definitie slecht(er) zal presteren. De meeste nieuwe Kamerleden zullen zeer gemotiveerd zijn en snel leren. Een vernieuwing van de Tweede Kamer brengt dan ook positieve aspecten met zich mee, zoals:

• Frisse perspectieven: nieuwe Kamerleden nemen de wereld van buiten mee naar het Haagse. Zo kunnen zij frisse perspectieven, ideeën en oplossingen meebrengen. Ze kunnen nieuwe kwesties en problemen aankaarten die tot dan toe mogelijk onderbelicht waren.
• Kritische evaluatie: onervaren Kamerleden kunnen conventionele werkwijzen en praktijken ter discussie stellen. Dit kan leiden tot een kritische evaluatie van de manier waarop de Tweede Kamer functioneert en mogelijk tot hervormingen om efficiënter en effectiever te worden.
• Stimulering van politieke betrokkenheid: als burgers zien dat er verandering en vernieuwing plaatsvindt in de Tweede Kamer, kan dit hun vertrouwen in het politieke proces (wat op dit moment erg laag is) vergroten en hun interesse in de politiek stimuleren.

Public Affairs bij wisseling van de politieke wacht

Na het installeren van de nieuwe Tweede Kamer en de daarop volgende processen verandert het politieke veld. Bedrijven zullen daar hun strategie op moeten aanpassen. Een Public Affairs kantoor kan hierin een waardevolle rol spelen. Zo kunnen wij contact leggen met nieuwe Kamerleden om hen van de juiste kennis te voorzien en kunnen wij politieke- en beleidsanalyses maken op basis van de nieuwe verhoudingen.

Hierdoor kunnen organisaties effectief omgaan met de kansen die gepaard gaan met een nieuw parlement, hun belangen op de juiste wijze overbrengen, en daarmee invloed uitoefenen op het beleidsproces.