Prinsjesdag 2018 – kansen voor technologie en digitalisering?

Met de traditiegetrouwe presentatie van de Rijksbegroting op Prinsjesdag, kan het nieuwe parlementaire jaar nu echt van start gaan. Het is de eerste begroting van het Kabinet Rutte III waarin veel voornemens uit het Regeerakkoord terugkomen.

Op het gebied van technologie en digitalisering zijn dit de belangrijkste highlights:

• De Koning gaf het ook al aan in zijn troontrede – ‘er komt extra geld beschikbaar voor cybersecurity, omdat het nodig is de digitale infrastructuur van ons land te beveiligen’. Het kabinet investeert hierin structureel 95 miljoen euro. Dit budget wordt verdeeld over verschillende ministeries. Het grootste deel gaat naar Justitie en Veiligheid, maar ook Economische Zaken krijgt dit jaar 5 miljoen.
• Het kabinet streeft ernaar om digitale koploper van Europa te worden, om een internationaal aantrekkelijke plek te creëren om op een verantwoorde manier succesvolle digitale innovaties te ontwikkelen en breed uit te rollen. In dat kader is er bij Economische Zaken veel aandacht voor digitalisering van het MKB via het MKB-actieplan en de Nederlandse digitaliseringsstrategie. Nieuw is dit niet, beide plannen zijn al voor de zomer gepubliceerd. Daarnaast benadrukt het kabinet nogmaals dat marktverhoudingen door digitalisering verschuiven en hierdoor nieuwe (markt)rollen ontstaan, zowel voor consumenten als voor bedrijven.
• Het kabinet investeert 1,9 miljard euro in onderwijs, onderzoek en innovatie en zet in op gerichtere samenwerking op het gebied van wetenschap, toegepast onderzoek en innovatie. Daarom richt Economische Zaken op een vernieuwd Missiegedreven Topsectoren en Innovatiebeleid waarin maatschappelijke uitdagingen centraal staan. Technische doorbraken zijn hierbij noodzakelijk en er komt extra aandacht voor de benodigde sleuteltechnologieën, zoals fotonica, kunstmatige intelligentie en ICT. Daarnaast worden nieuwe bedrijven met creatieve ideeën steviger bij het innovatiebeleid betrokken in een open proces.
• Het kabinet zet zich via het Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in om de rechten van mensen en ondernemers te beschermen en te versterken als die onder druk komen te staan door nieuwe ontwikkelingen, zoals Artificial Intelligence (AI) en toepassing van algoritmen. Hiertoe wordt een nationale data agenda gemaakt waarin staat wat de overheid in zijn geheel gaat doen om (nog) beter om te gaan met persoonsgegevens, open data en big data.
• Het kabinet zet zich in om met alle overheden, de markt, wetenschap en startups om tot innovatieve oplossingen te komen voor maatschappelijke vraagstukken in de digitale samenleving. 

Ondanks dat er Rijksbreed op verschillende punten aandacht is voor technologie en digitalisering is, doet het kabinet weinig nieuwe beleidsaankondigingen. Veel plannen zijn voor de zomer al gepresenteerd.

Opvallend genoeg reflecteert de Raad van State in haar advies wel op de technologische en digitale trends voor de toekomst – de ‘technologisering en digitalisering van maatschappij en economie’.Volgens de Raad van State hebben ontwikkelingen als algoritmen, kunstmatige intelligentie en robotisering een ‘diepe doorwerking’ op de maatschappij en economie. Meer specifiek wordt gesproken over de verdere ‘verdienstelijking’ van de Nederlandse economie, waardoor kennis een steeds dominantere rol zal gaan spelen, en de ‘flexibilisering en platformisering’ op de arbeidsmarkt. Enerzijds levert dit kansen op voor de productiviteit, stijgen de lonen en is er nieuwe vraag naar arbeid, anderzijds vragen de veranderingen op de arbeidsmarkt ook om een herijking van bestaande voorzieningen en de wijze waarop deze georganiseerd zijn.

Nu is het de beurt aan politiek én maatschappij om hier de komende tijd al dan niet accent op te leggen – het nieuwe parlementaire jaar kan echt beginnen, met deze week de Algemene Politieke Beschouwingen en een debat over digitalisering.