De hoofdstrategie van vice-president Vestager schetst de rode draad voor digitaal EU beleid de komende vijf jaar. Het AI witboek – een voorzet voor het aankomend AI beleid – en het paper over Data zijn onderdeel van deze strategie. Shaping Europe's digital future heeft drie pilaren (zie de lichtblauwe balk in bijgaande visual) waaruit in 2020 en 2021 wetgeving voor o.a. AI, voor platformen (Digital Services Act) en toegang tot data voortkomen.

AI-Whitepaper

Met dit paper dat in Q4 leidt tot wetgeving (Q4) test de Europese Commissie haar ideeën over AI beleid. De Commissie stelt voor zowel te investeren als te reguleren. Voor AI toepassingen met hoge risico's voorziet zij nieuwe verplichtingen, waaronder een toets vooraf – en in het geval van buitenlandse AI – training met Europese data. Voor minder risicovolle AI toepassingen volstaan volgens de Commissie de huidige wettelijke kaders zoals de GDPR, rondom aansprakelijkheid en gelijke behandeling.

Dat de Commissie het risico wil definiëren op basis van de toepassing in plaats van bijvoorbeeld het soort AI, lijkt positief. Uiterst belangrijk voor innovatie is komende tijd of voornamelijk wordt ingezet op het ‘digitaal fit maken’ van bestaande wetgeving (bijvoorbeeld in de zorg of de mobiliteit) inclusief toezicht; of dat de politieke bal meer richting een zwaar horizontaal kader en toezicht toe rolt. Als dat laatste het geval is, dan moet de Commissie om allerlei lasten in de vorm van testing, audits en ineffectief toezicht te voorkomen, goed lessen moeten trekken uit de (onwenselijke) gevolgen van andere horizontale wetgeving zoals de AVG.

Lees het gehele whitepaper en alle voorstellen hier

Data strategie

Ook in de data strategie is het credo zowel investeren als reguleren. De Commissie kondigt 'EU-data spaces' aan waarmee sectoren zoals de mobiliteit, zorg, energie, finance en landbouw in geheel Europa allerlei gegevens gestandaardiseerd en vertrouwd kunnen uitwisselen. Nederland loopt hierin – met de datadeelcoalitie en MedMij – voorop, alhoewel met beperktere budgetten. Met de aangekondigde Data Act onderzoekt de Commissie of aanvulling of aanpassing van regels nodig is om meer data te (kunnen) delen. Is behoefte aan verheldering voor bedrijven die samen data genereren? Moeten het intellectueel eigendomsrecht, databaserecht en regels rondom bedrijfsgeheimen aangepast? Een ander belangrijk uitgangspunt ten slotte is meer controle voor het individu over zijn of haar gegevens. Organisaties moeten werk maken van data portabiliteit en ‘eigendom’ van klantdata lijkt niet meer vanzelfsprekend te blijven. Dit is een bedreiging, maar ook een kans: de organisaties die het vertrouwen van de klant weten te winnen zullen de meeste data krijgen.

Lees de gehele strategie en alle voorstellen hier