14/04/2023 - Vandaag, op World Quantum Day, lanceert het Centre for Quantum and Society het Exploratory Quantum Technology Assessment (EQTA). Onze Bart Schermer, voorzitter van de begeleidingsgroep EQTA, en Marianne Schoenmakers, coauteur hebben meegeschreven aan de EQTA.
Quantumtechnologie is een toekomstige sleuteltechnologie in ontwikkeling. Deze technologie maakt gebruik van de wetten van kwantummechanica: de wetten die het gedrag van deeltjes beschrijven op het niveau van atomen, fotonen, elektronen en moleculen. Nou klinkt dit wellicht als een heel technisch verhaal, toch is het voor ons allen interessant. In de toekomst kan deze technologie bijvoorbeeld een belangrijke rol gaan spelen in het simuleren van biologische en chemische processen, Artificiële Intelligentie, navigatie zonder satellieten en quantuminternet. Nederland neemt een koppositie in in de ontwikkeling van quantumtechnologie.
De ontwikkeling van quantumtechnologie staat nog in de kinderschoenen. Om in deze fase al richting te geven aan de quantumtechnologie van de toekomst heeft Quantum Delta NL onder andere in samenwerking met ECP en Considerati de Exploratory Quantum Technology Assessment (EQTA) ontwikkeld. De EQTA is geschikt voor organisaties die zich willen oriënteren op de kansen en risico’s van quantumtechnologie.
“Quantumtechnologie heeft een potentieel grote impact op de samenleving. Door vroeg in de ontwikkeling van deze technologie te kijken naar de ethische, juridische en maatschappelijke effecten hebben we de beste kans om de technologie in de toekomst verantwoord toe te passen." stelt Bart Schermer, voorzitter van de begeleidingsgroep EQTA, hoogleraar Privacy & Cybercrime aan de Universiteit Leiden en partner van Considerati.
Verschillende organisaties wereldwijd zijn bezig met de ontwikkeling van een quantumcomputer. Een dergelijke computer kan veel grotere rekenklussen aan, zoals bijvoorbeeld het analyseren van chemische processen en het simuleren van moleculen. Zo zou het bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan het maken van gepersonaliseerde medicijnen. Ook zijn er kansen op het gebied van veilige communicatie. Het havenbedrijf experimenteert bijvoorbeeld al met een quantumnetwerk om veilig te kunnen communiceren met diverse gebruikers zoals bijvoorbeeld met havenmeesters en de douane. Het beveiligen van de communicatiesystemen kan de veiligheid van zeeschepen vergroten en het economische verkeer dat daaruit voortvloeit verbeteren.
Met de ontwikkeling van quantumtechnologie ontstaan er ook zorgen, bijvoorbeeld over de houdbaarheid van huidige veilige encryptiemethoden. Berekeningen die nodig zijn om versleuteling te verbreken zijn dermate complex dat zelfs de beste computers hier niet voldoende toe in staat zijn. Maar met de komst van een quantumcomputer komt hier verandering in. Encryptiemethoden die nu nog veilig zijn kunnen straks gekraakt worden. Een specifiek aandachtspunt bij veel organisaties vormt het ‘store now decrypt later’-scenario: kwaadwillenden die nu versleutelde informatie opslaan met het doel de encryptie later te kunnen verbreken.
De EQTA is een praktisch stappenplan die organisaties helpt om de implicaties van quantumtechnologie te verkennen. Ten eerste helpt het bij het verkennen van de potentiële impact van kwantumtechnologie op organisaties. Ten tweede helpt het om te onderzoeken wat er nodig is om deze impact in een gewenste richting te sturen. De EQTA helpt om kansen en risico’s in kaart te brengen en af te wegen.
“Quantumtechnologie is, in vergelijking met bijvoorbeeld AI, nog in een vroeg stadium van ontwikkeling. Dat biedt de unieke kans om maatschappelijke en ethische aspecten al in dedesign fase van quantum toepassingen mee te nemen. Een vorm van ethics-by-design dus.” stelt Marianne Schoenmakers, coauteur van de EQTA en senior consultant Responsible Tech bij Considerati.
Het volledige EQTA-stappenplan bestaat uit de EQTA-Quickscan, een verkennend deel (stap 1, 2 en 3) en een praktijkdeel (stap 4, 5, 6 en 7). Het verkennende deel bestaat uit een verkenning van het maatschappelijke, technologische, juridische en ethische kader. Het praktijkdeel bestaat uit een dialoog met stakeholders, afwegingen maken, evalueren en documenteren. Van tevoren kan er een Quickscan uitgevoerd worden, die als doel heeft snel een beeld te schetsen van wat er door quantumtechnologie op organisaties afkomt en welke kansen de technologie biedt.
Bent u bezig met de ontwikkeling van quantumtechnologie of verkent u de mogelijkheden en de risico’s van quantum of andere disruptieve technologieën binnen uw organisatie? En bent u op zoek naar praktisch advies of inspiratie om hier richting aan te geven? Neem dan contact op met Marianne Schoenmakers